نحوه انجام تزریقات و مراقبت‌های مرتبط

تزریقات یکی از روش‌های رایج برای تجویز داروها، واکسن‌ها، یا سایر مواد درمانی هستند. انجام صحیح تزریقات و رعایت نکات بهداشتی می‌تواند از بروز عوارضی مانند عفونت، درد، یا آسیب به بافت‌ها جلوگیری کند. در این پست، به طور کامل به نحوه انجام تزریقات و مراقبت‌های مرتبط می‌پردازیم.


۱. انواع تزریقات

تزریقات بر اساس محل تزریق به چند نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

  • تزریق داخل عضلانی (IM): دارو به داخل عضله تزریق می‌شود. این روش برای داروهایی که نیاز به جذب آهسته دارند، استفاده می‌شود.

  • تزریق زیرجلدی (SC): دارو به لایه چربی زیر پوست تزریق می‌شود. این روش برای داروهایی مانند انسولین استفاده می‌شود.

  • تزریق داخل وریدی (IV): دارو مستقیماً به داخل ورید تزریق می‌شود. این روش برای داروهایی که نیاز به اثر سریع دارند، استفاده می‌شود.

  • تزریق داخل پوستی (ID): دارو به لایه بالایی پوست تزریق می‌شود. این روش معمولاً برای تست‌های آلرژی یا واکسن‌ها استفاده می‌شود.

انتخاب نوع تزریق به نوع دارو، دوز، و شرایط بیمار بستگی دارد.


۲. آماده‌سازی قبل از تزریق

قبل از انجام تزریق، باید محیط و وسایل را به‌طور کامل آماده کنید.

  • شست‌وشوی دست‌ها: دست‌های خود را به‌طور کامل با آب و صابون بشویید یا از ضدعفونی‌کننده الکلی استفاده کنید.

  • آماده‌سازی وسایل: وسایل مورد نیاز مانند سرنگ، سوزن، پنبه الکلی، و دستکش استریل را آماده کنید.

  • بررسی دارو: نام، دوز، و تاریخ انقضای دارو را بررسی کنید. مطمئن شوید که دارو شفاف و بدون ذرات خارجی است.

  • آماده‌سازی بیمار: محل تزریق را تمیز کرده و به بیمار توضیح دهید که چه انتظاری داشته باشد.


۳. انجام تزریق

انجام تزریق باید با دقت و رعایت نکات بهداشتی انجام شود.

  • انتخاب محل تزریق: محل تزریق را بر اساس نوع تزریق انتخاب کنید. مثلاً برای تزریق داخل عضلانی، معمولاً از عضله دلتوئید (بازو) یا گلوتئال (باسن) استفاده می‌شود.

  • تمیز کردن محل تزریق: محل تزریق را با پنبه الکلی تمیز کنید و اجازه دهید خشک شود.

  • تزریق دارو: سوزن را با زاویه مناسب وارد پوست کنید (مثلاً ۹۰ درجه برای تزریق داخل عضلانی و ۴۵ درجه برای تزریق زیرجلدی). دارو را به آرامی تزریق کنید.

  • خارج کردن سوزن: پس از تزریق، سوزن را به آرامی خارج کرده و محل تزریق را با پنبه الکلی فشار دهید.


۴. مراقبت‌های بعد از تزریق

مراقبت‌های بعد از تزریق به کاهش درد و جلوگیری از عوارض کمک می‌کنند.

  • فشار دادن محل تزریق: پس از تزریق، محل تزریق را به آرامی فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.

  • پانسمان: در صورت نیاز، محل تزریق را با چسب زخم بپوشانید.

  • بررسی علائم عفونت: هرگونه قرمزی، تورم، گرمی، یا ترشح غیرعادی از محل تزریق را بلافاصله گزارش دهید.

  • مدیریت درد: اگر بیمار درد دارد، می‌توانید از کمپرس سرد یا مسکن‌های تجویز شده استفاده کنید.


۵. جلوگیری از عوارض

تزریقات می‌توانند عوارضی مانند عفونت، درد، یا واکنش‌های آلرژیک داشته باشند. رعایت نکات زیر به جلوگیری از این عوارض کمک می‌کند:

  • رعایت بهداشت: همیشه دست‌ها و وسایل را ضدعفونی کنید.

  • استفاده از سوزن استریل: هرگز از سوزن‌های استفاده‌شده مجدداً استفاده نکنید.

  • بررسی واکنش‌های آلرژیک: قبل از تزریق، از بیمار در مورد سابقه آلرژی سوال کنید.

  • توجه به علائم هشداردهنده: اگر بیمار دچار تنگی نفس، تورم صورت، یا کهیر شد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.


۶. آموزش به بیمار و همراهان

آموزش بیمار و همراهان در مورد تزریقات و مراقبت‌های مرتبط بسیار مهم است.

  • آشنایی با مراحل تزریق: به بیمار توضیح دهید که چه انتظاری داشته باشد و چگونه می‌تواند به کاهش درد کمک کند.

  • بررسی علائم عفونت: به بیمار آموزش دهید که چگونه علائم عفونت را تشخیص دهد و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کند.

  • تغییرات سبک زندگی: اگر بیمار نیاز به تزریقات مکرر دارد، به او کمک کنید تا تغییرات لازم در سبک زندگی خود را اعمال کند.


۷. مراقبت از خود به عنوان مراقب

مراقبت از بیمارانی که نیاز به تزریقات مکرر دارند، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. بنابراین، مراقبت از خودتان نیز اهمیت زیادی دارد.

  • استراحت کافی: سعی کنید به‌اندازه کافی استراحت کنید تا انرژی لازم برای مراقبت از بیمار را داشته باشید.

  • درخواست کمک: اگر احساس می‌کنید انجام تزریقات برای شما دشوار است، از اعضای خانواده یا پرستار کمک بگیرید.

  • توجه به سلامت روان: اگر احساس خستگی یا ناامیدی می‌کنید، با یک مشاور صحبت کنید.

تصویر حسین قالوندی

حسین قالوندی

ادمین مگا ای سی یو، کوردیناتور پیوند اعضا، پرستار پلاسمافرز